Etymologicznie nazwa wsi pochodzi od karpia, hodowlanej ryby słodkowodnej, której celową introdukcję zawdzięczamy licznym zakonom sprowadzanym z Europy Zachodniej do Polski w XII i XIII wieku. Za prekursora uznaje się zakon cysterski, założycieli "nowoczesnej" gospodarki stawowej w Dolinie Baryczy. Nazwa Karpicko była więc związana z dziedziną nową, a osadzona tu zapewne ludność służebna zajmowała się wyspecjalizowaną hodowlą i rybołówstwem. W Polsce wg spisu urzędowego istnieją jeszcze 33 inne wsie o podobnym rdzeniu "karp" w nazwie[2].
Najstarsze znane pozostałości osadnictwa ludzkiego sięgają 7000 lat wstecz; z środkowej epoki kamienia (mezolitu) pochodzi ślad po otwartym obozowisku i luźne znaleziska narzędzi krzemiennych. Nieliczne ślady aktywności człowieka pochodzą z młodszej epoki kamienia (neolitu), reprezentowane przez 2 punkty osadnicze. W epoce brązu i wczesnej epoce żelaza ślady osadnictwa intensyfikują się, na terenie Karpicka zarejestrowano liczne, punktowe ślady osadnictwa tzw. kultury łużyckiej. W okresie wpływów rzymskich procesy osadnicze są już czytelniejsze, notujemy bowiem dwie osady otwarte tzw. kultury przeworskiej z początków naszej ery. Najmłodsza grupa stanowisk archeologicznych obejmuje obiekty datowane na wczesne i późne średniowiecze, a więc na okres krystalizacji i stopniowego rozwoju państwa polskiego. Stanowią zdecydowaną większość pośród stanowisk archeologicznych odkrytych w okolicy. Zarejestrowano 3 osady otwarte i bardzo liczne, rozproszone punkty osadnicze. Statystycznie na 438 znanych stanowisk z gminy Wolsztyn, 27 zarejestrowano w obrębie sołectwa Karpicko. Większość z nich rozpoznano w końcu lat 80-tych na podstawie badań powierzchniowych, w ramach opracowania programu Archeologicznego Zdjęcia Polski (arkusz AZP 58/20). Jest to jednak rozpoznanie wstępne, nie zweryfikowane przez prace wykopaliskowe. Na terenie sołectwa brak jest stanowisk posiadających własną formę terenową, a więc widocznych na powierzchni ziemi.
Najwcześniejsze informacje pochodzą z końca XIII wieku, gdy wieś była prywatną własnością rycerską, lokacyjną. Z nazwy po raz pierwszy wzmiankowana jest w dokumencie wystawionym 29 czerwca 1285 roku w Poznaniu przez księcia Przemysła II, który zawiera kontrakt pomiędzy komesem Liutgerem (Ludger) z Komorowa[3] występującego wraz z synem Pielgrzymem[4] (comes Luderus dictus de Kumerowe et Peregrinus filius suus) a opatem cysterskim Janem. Obaj za zgodą swych braci i krewnych dają klasztorowi w Obrze prawo do zbudowania i naprawiania młyna w Niałku, sprzedają mu prawo zastawienia rzeki Dojcy, która płynie z jeziora Karpickiego (lacu dicto Karpizko) i zbudowania jazu na tej rzece. Zezwalają klasztorowi także na pobieranie drewna i ziemi z ich dziedziny na budowę wspomnianego jazu, oraz na budowę grobli przez błota ciągnące się od Karpicka przez Komorowo do Niałka. W zamian za to darczyńcy będą mogli dożywotnio mielić w tym młynie bez opłat, co jednak nie będzie przysługiwać ich następcom. Dokument ten poświadcza m. in. komes Albert (Wojciech?) z Karpicka (comes Albertus de Karpizko)[5]. W rok później wymieniony jest już najprawdopodobniej inny właściciel wsi, komes Burchard, którego książę nazywa "swym rycerzem" (milite nostro Burchardo). Prawdopodobnie był to brat Liutgera z Komorowa. Komes Burchard uzyskuje drogą wymiany z opatem oberskim Janem wieś Żodyń.
Chociaż sama treść dokumentów uznawana jest za falsyfikat mnichów oberskich z końca XIII w., nie podważa się historyczności występujących w nich osób[6]
W latach 1352-91 wspomniany jest rycerz Pielgrzym z Karpicka[7][8] także po 1363 roku właściciel Komorowa, uznawany za inicjatora i fundatora lokacji miasta Wolsztyna. W roku 1352 jest współuczestnikiem konfederacji szlachty wielkopolskiej, jest także częstym świadkiem u boku starosty wielkopolskiego. W roku 1360 tenże rycerz posiada dwa młyny w pobliżu wsi; Nowy Młyn oraz Stary Młyn[9], co potwierdza w 1365 król Kazimierz III Wielki[10]. Pielgrzym z Karpicka po raz ostatni wymieniony jest w roku 1391 jako asesor w poznańskim sądzie (Lek. 1 nr 997, 1040).
W latach 1390-97 dokumenty sądowe wymieniają Grzymka z Karpicka, także właściciela wsi Brody (1393-1418), Komorowo i Tłoki, syna Pielgrzyma, a brata Mikołaja. W 1393 roku król Władysław II Jagiełło zatwierdza zamianę wsi: Grzymek s. Pielgrzyma daje opatowi cysterskiemu z Paradyża swą wieś Chociszewo, nadaną mu przez króla, a opat zwraca Grzymkowi wsie Karpicko i Tłoki, które klasztor w Paradyżu wziął w zastaw za 300 grzywien srebra od jego ojca. W roku 1397 ów Grzymek i jego brat Mikołaj po raz pierwszy w źródłach wymienieni są z drugiego "nazwiska" (Grzimke und Niclos Gebruder von Komeraw, genant von Kant)[11]. Brzmi ono "von Kant", co skłania do hipotezy za tym, że cały ród mógł wywodzić się z dolnośląskich Kątów, a do zachodniej Wielkopolski przybył jako lenne rycerstwo z otoczenia księcia Henryka Brodatego lub Henryka II Pobożnego w I połowie XIII w.[12]
Po raz ostatni Mikołaj (ów Niclos von Komeraw), brat Grzymka, wymieniony jest w 1421 roku, kiedy wygrywa spór sądowy z opatem z Obry o 4 woły, które opat zagarnął w Karpicku[13].
Kolejnymi właścicielami karpickiej wsi rycerskiej są potomkowie Grzymka: występujący w dokumentach z lat 1424-40 Andrzej Karpicki z Karpicka[14], właściciel także wsi Brody i Szczodrowo oraz jego brat Mikołaj z Karpicka, także z Brodów, w 1440 figurujący jako właściciel Komorowa.
W niejasnych okolicznościach kolejnymi właścicelami Karpicka stali się wzmiankowani w dokumentach sądowych z 1432 roku Sędziwoj i Wincenty Choryńscy (ze wsi Choryń pod Kościanem) herbu Łodzia, którzy zawierają ugodę z Marcinem Komorowskim z Wolsztyna w sprawie granic na jeziorze między Wolsztynem a Karpickiem i umarzają wcześniejsze spory Marcina z Andrzejem i Mikołajem z Karpicka, synami Grzymka[15]. Zapewne drogą kupna Karpicko, jak i pozostałe dobra w Komorowie, Tłokach i miasto Wolsztyn, przechodzą po 1440 roku w ręce rycerzy z potężnego rodu Sepeńskich z Sepna, herbu Nowina: Jakuba i jego brata Wincentego, zwanego także Karpickim, którego syn Piotr wybrał karierę duchownego. Piotr notowany jest jako student uniwersytetu w Krakowie (1460), a później jako wolsztyński wikariusz (1483), prezentowany na plebanię w Parzęczewie (ACC 61, 35v). W 1480 roku Karpicko przechodzi na własność rodu Iłłowieckich z Iłowca Wielkiego herbu Ostoja: Piotra, następnie jego syna Andrzeja, potem wnuka Jana i prawnuka Łukasza[16]. Wg opisu parafii komorowskiej i dochodów plebana z 1510 roku, we wsi Karpicko było łanów 3 i pół osiadłych, z których oddawano dziesięcinę biskupowi, jeden łan był pusty. Czterej zagrodnicy płacili stołowe, dwaj sołtysi, z których jeden miał jeden, a drugi półtora łana, płacili tylko meszne. Na tle okolicznych miejscowości Karpicko nie było więc wsią rozległą, porównując ją z zagospodarowaniem ówczesnego Komorowa (8 łanów), Berzyny (12 łanów) czyTłok (20 łanów)[17].
Wg przekazu sołtysa Macieja Gzolka z 1537 roku znamy po raz pierwszy z imienia XIV-wiecznych sołtysów Karpicka: byli to bracia Piotr i Mikołaj zwani Kijanki oraz sołtys Andrzej zwany Pączek[18]. Z roku 1563 pochodzi wzmianka o starym jazie na rzece Dojcy leżącym przy "jeziorze karpickim" (Carpiczkie yeszierzo)[19], które na pewno po 1810 roku nazywano już wolsztyńskim.
Wiek XVII to poświadczony źródłowo okres licznych wojen, epidemii i klęsk żywiołowych, które często nawiedzały wieś i najbliższą okolicę. Po Łukaszu wieś Karpicko odziedziczył jego syn Stanisław, który nie doczekał się własnego potomka, zatem na nim wygasł ród Iłowieckich. Z tej racji w 1637 roku dobra komorowskie przypadły w spadku ich dalekiej krewnej, Annie Miękickiej z Ujazdu, właścicielce Tuchorzy. Po jej śmierci wieś Karpicko, jak i całe dobra komorowskie odziedziczyła córka Barbara Powodowska a następnie jej syn, Piotr Powodowski (1654). Po jego śmierci dobra komorowskie z wsią Karpicko w 1675 roku nabywa drogą kupna Maciej Niegolewski herbu Grzymała i miejscowość pozostaje w rękach jego rodu aż do roku 1728.
Z roku 1700 pochodzi wzmianka o mieszkance Karpicka, Jadwidze Opaskowej, skazanej wraz z czterema wolsztyńskimi mieszczkami przez miejską ławę w procesie o czary. Obwiniono je za zniszczenie miasta i serię innych nieszczęść (pożary miasta z roku 1691 i 1696, epidemie) po czym zgodnie z ówczesnym zwyczajem spalono na stosie[20]. W 1728 roku wieś wykupuje starosta kościański Franciszek Gajewski herbu Ostoja. Nowy dziedzic dokonuje istotnej zmiany charakteru prawnego wsi (1730)[21] – przekształca nierentowny zapewne folwark karpicki na Olędry osadzając w nich kolonistów niemieckich wyznania luterańskiego. Gdy umiera w 1773 roku, na mocy testamentu dziedziczy po nim syn, Rafał Gajewski (zm. w 1776). Dzięki mapie Dawida Gillyego (Special-Karte von Südpreußen) wiemy, że około 1793 roku kolonię (zwaną Karpitzker Hollender) tworzyło 8 zagród rozlokowanych wzdłuż współczesnej ulicy Lipowej. Na wzgórzu obok wsi znajdował się wiatrak, na rzece Dojcy funkcjonują zaś oba wzmiankowane wcześniej młyny (Stary i Nowy Młyn).
W wyniku II rozbioru Rzeczpospolitej wieś znalazła się pod władzą Prus. Dnia 28 stycznia 1793 roku wojska pruskie zajęły miasto Wolsztyn. W 1797 roku, po długoletnich sporach spadkowych, okoliczne dobra obejmuje najmłodszy syn, Adam Gajewski. Majątek ten m. in. wraz z wsią Karpicko, folwarkiem Tłoki i Wroniawy wyceniono na 83 333 talary.
W latach 1807-1813 wieś znajduje się w granicach utworzonego w tym czasie Księstwa Warszawskiego, tak jak miasto Wolsztyn należała do powiatu babimojskiego w departamencie poznańskim.
W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Karpicko należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim[22]. Karpicko należało do wolsztyńskiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiło część majątku Komorowo (obecnie część Wolsztyna), który należał do Apolinarego Gajewskiego[22]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Karpicko liczyło 236 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 33 dymy (domostwa)[22].
W roku 1833 umiera Adam Gajewski. Na mocy testamentu dziedzicem Karpicka zostaje jego syn Apolinary, który uzyskuje miasto Wolsztyn, folwark Komorowo, wieś Berzynę, młyn Niałek, wieś czynszową Karpicko, Olędry Młyńskie i Barłożno oraz czynsze z młynów Nowego i Starego oraz obowiązek wypłacenia siostrze Adelajdzie 100 000 zł tytułem wyrównania schedy. Apolinary dzierży wymienione włości do swej śmierci w 1870 roku, wtedy to dobra wolsztyńskie otrzymuje jego jedyny syn i spadkobierca, kawaler maltański, Stefan Gajewski. W roku 1890 cały majątek kupuje hrabia Stefan Mycielski herbu Dołęga, a Stefan opuszcza ziemię wolsztyńską i przeprowadza się do Drezna.
Wg źródeł w 1882 roku wieś składa się z 44 dymów i zamieszkuje ją 317 mieszkańców (294 ewangelików, 23 katolików; 32 analfabetów)[23], a w 1885 roku populacja zwiększa się do 333 mieszkańców[24]. Wg listy osób samozatrudnionych z 1895 roku we wsi działało: 6 kupców, 2 kowali (jeden o polsko brzmiącym nazwisku "Szynka"), 2 piekarzy, 2 właścicieli gospód, krawiec, stolarz, bednarz, kamieniarz, murarz i mistrz ciesielski. W przeważającej liczbie były to osoby o nazwiskach pochodzenia niemieckiego[25].
Po zakończeniu I wojny światowej Karpicko w wyniku Powstania Wielkopolskiego przyłączone zostało do odradzającej się Polski. Dnia 5 stycznia 1919 roku pierwsza kompania pod dowództwem por. Stanisława Siudy zajmuje wieś, rozbraja jej niemieckich mieszkańców i kontynuuje atak w kierunku na Wolsztyn[26].
W dwudziestoleciu międzywojennym we wsi założono kąpielisko i plażę, zwane "Kaffenberg", nad którym opiekę sprawowało Towarzystwo Sportowe skupiające mniejszość niemiecką ówczesnego Wolsztyna. Na plaży i w okalających ją lasach, w końcu lat 30-tych ćwiczyła młodzież skupiona w Jungdeutsche Partei. W istocie odbywały się tam szkolenia tajnych bojówek hitlerowskiej "V kolumny" z zakresu dywersji i sabotażu, prowadzone przez agentów Abwehry z ośrodka szkoleniowego w Głubczycach. Tajne spotkania konspiratorów odbywały się w popularnej restauracji "U Wernera"[27], gdzie znajdowała się kręgielnia[28]. Należy wspomnieć, iż karpickie brzegi Jeziora Wolsztyńskiego były popularnym kąpieliskiem i celem spacerów dla mieszkańców pobliskich miejscowości. Nadjeziorne lasy były także terenem cotygodniowych ćwiczeń polskiego Przysposobienia Wojskowego.
Po wybuchu II wojny światowej 5 września 1939 r. do okolicy wkraczają pierwsze oddziały niemieckie. Rozpoczyna się okupacja, trwająca do 24 stycznia 1945 r., kiedy to Wolsztyn zajmuje Armia Radziecka. W Karpicku podczas okupacji wybudowano ośrodek, gdzie kwaterowano członków Reichsarbeitsdienstu. Po wojnie został odbudowany i zagospodarowany przez harcerzy ZHP z 7 Hufca w Poznaniu, a znajdował się na terenie dzisiejszego osiedla wypoczynkowego Ustronie[29].
Po 1945 roku sołectwo Karpicko należy do gminy Wolsztyn (powiat Wolsztyn, woj. poznańskie).
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Karpicko
